W środowisku wodnym wyróżnia się trzy
grupy organizmów w zależności od miejsca ich występowania: plankton,
nekton i bentos. W górnej warstwie zbiornika żyją organizmy planktowe,
poniżej organizmy spotykane w toni wodnej, a na dnie są to organizmy
bentosowe.
Wśród organizmów planktonowych spotykamy
zarówno rośliny, zwierzęta i bakterie. Ich charakterystyczną cechą jest
nieumiejętność przeciwstawienia się prądom wody, zatem poruszają się
one zależnie od przepływu wody, nawet pomimo posiadanych narządów ruchu.
Wykształciły one specjalne struktury pozwalające na zmniejszenie ich
własnego ciężaru ciała, np. lekkie pancerzyki (okrzemki), zbiorniki
tłuszczu (pierwotniaki), zbiorniki gazowe (sinice). Zarówno wody stojące
jak i pływające wywołują ruch planktonu w płaszczyźnie poziomej.
Ciekawym zjawiskiem są pionowe migracje dobowe planktonu, kiedy można
zaobserwować, że organizmy zmieniają swoją głębokość zanurzenia w ciągu
dnia. Fitoplankton (plankton roślinny) potrzebuje do życia światło,
wtedy wytwarza pokarm w procesie fotosyntezy. W ciągu dnia przebywa on
na powierzchni wody, a po zmroku przenosi się do niższych warstw
zbiornika.
Skład planktonu
Do fitoplanktonu zaliczamy glony:
okrzemki, zielenice, bruzdnice, eugleny. W większości są bardzo
niewielkich rozmiarów, ponieważ zbudowane są tylko z jednej komórki lub
tworzą kolonie. Pomimo prostej budowy przyjmują różnorodne kształty i
barwy. Do zooplanktonu zaliczamy: pierwotniaki, wrotki, parzydełkowce,
skorupiaki, mięczaki, larwy owadów. Są to formy jednokomórkowe, jak i
wielokomórkowe. U niektórych skorupiaków (rozwielitka) występuje
zjawisko cyklomorfozy, polegające na tym, że zmienia się ich rozmiar i
kształt ciała w ciągu roku.
Nie wszystkie organizmy cały cykl życia
przebywają w formie planktonowej – przykładem mogą być owady. W postaci
larwalnej żyją w wodzie, a po przeobrażeniu w osobnika dorosłego
zmieniają tryb życia na lądowy, a tylko częściowo przebywają nad wodą,
żerując.
Znaczenie planktonu
W przyrodzie plankton może odgrywać
pozytywną lub negatywną rolę. W środowisku wodnym wchodzi on w skład
łańcucha pokarmowego stanowiąc menu dla wielu zwierząt wodnych: ryb,
płazów, gadów, ptaków i ssaków. Fotoplankton oceaniczny produkuje 50%
tlenu na Ziemi, pozostałą ilość wytwarzają lasy deszczowe. Do
negatywnych zjawisk wywołanych działalnością człowieka na środowisko
jest zakwit wód. Ludzie spuszczając do rzek ścieki komunalne i rolnicze
wprowadzają materię organiczną i minerały- pokarm dla organizmów
planktonowych. To pod ich wpływem dochodzi do nadmiernego porastania
zbiornika fitoplanktonem. Prowadzi to do zaburzenia równowagi życia w
wodzie. Zakwity w naszym klimacie umiarkowanym pojawiają się na wiosnę i
jesień, bo wtedy temperatura jest optymalna do rozwoju planktonu.
Prowadzi to do ograniczenia ilości tlenu w zbiorniku, który jest
nadmiernie pobierany przez glony. Pozostałe organizmy wodne duszą się i
obumierają na skutek braku tlenu lub zanieczyszczenia wody substancjami
pochodzącymi z rozkładu fitoplanktonu.
Maja
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz