Botanika w paru słowach

Oto kilka losowo wybranych definicji, ze słownika pojęć botanicznych
Bródka - pęczek włosków rozmaitego pochodzenia, występujący na powierzchni różnych organów rośliny.
Czarcia miotła - wyrośle na drzewach (np. pniach i konarach grabu, czereśni i brzozy) składające się z licznych, nienormalnie rozwiniętych pędów, pozbawionych kwiatów. Pędy te powstają z pąków śpiących, porażonych przez grzyby.
Głąbik -bezlistny pęd wyrastający bezpośrednio z kłącza, zakończony naszczycie kwiatem lub kwiatostanem. Występuje np. u mniszka pospolitego, urdzika karpackiego, pierwiosnki lekarskiej.
Oskrzydlenie, skrzydełko - płaski, cienki wyrostek ( np na owocach jesionu pospolitego) lub wyrastająca, cienka listewka biegnąca wzdłuż łodygi (np. u groszku leśnego) albo wzdłuż ogonka liściowego (no. u uczepu trójlistkowego)
Piętka - silnie skrócona łodyga na której są osadzone bezbarwne, zgrubiałe mięsiste liście spichrzowe. Wraz z liśćmi i pąkami stanowią cebulę.
Strzała - krótszy lub dłuższy pień roślin nagonasiennych. Termin stosowany w leśnictwie.
Węzeł - miejsce na łodydze, z którego wyrastają liście i ewentualnie pędy boczne.

Maja
Źródła zdjęcia http://images28.fotosik.pl/90/f6fb5d28062a2b6dmed.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Pierwiosnek_prawdziwy_Primula_veris_RB2.JPG/150px-Pierwiosnek_prawdziwy_Primula_veris_RB2.JPG
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHPLf0_FenoxfCV7jgFSu_UiJAthA170-sM2aj37GI0J-k47LEmjqR6ujVvjvXUOx450kYNsHpJADs1sV0uQEfynWG1CFUQYCkgUYnHZN4Sodo5hRA-fL6qqN19k_jMuhVT8WVomEBBGtJ/s1600/cebula+-+budowa.jpg
tekst opracowany na podstawie książki ,, Słownik Szkolny Terminy i pojęcia botaniczne"

Fosfor

Oprócz fosforu czerwonego są jeszcze trzy odmiany - bardzo zbliżony do fosforu czerwonego -  jest fosfor fioletowy oraz fosfor czarny i fosfor biały. Fosfor biały jest silnie trująca, miękką, woskowatą substancją samozapalającą się na powietrzu i świecącą w ciemności. Po raz pierwszy otrzymał go Henning Brandt.
W czasie II wojny światowej na terenach zajętych przez Niemców, wywoływano pożary pól i lasów, zrzucając nocą z samolotów małe pakieciki, które samoczynnie się zapalały. Składały się one z łatwopalnej płytki celuloidowej i umieszczonego na jej powierzchni kawałka białego fosfory owiniętego w gazę zwilżoną wodą. W dzień gdy temperatura powietrza wzrastała, woda szybko wyparowywała i fosfor w zetknięciu z powietrzem zapalał się.
Najtrwalszą odmianą fosfory jest fosfor czarny, który ma charakter metaliczny i przewodzi prąd elektryczny.

Maja

Źródła zdjęcia http://ciekawa-chemia.16mb.com/images/PhosphComby.jpg

http://files.clickweb.home.pl/homepl19138/image/1415692b3b6d40cd97c96b470de80827.jpg

tekst opracowany na podstawie podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy 2 gimnazjum

Samobójcze myśli

Samobójstwo to tragiczna i ostateczna decyzja. Często w powszechnej świadomoś i wydaje nam się, że samobójczym myślom sprzyja depresyjny klimat. Znacznie łatwiej wyobrazić nam sobie samobójcę z ponurej Szwecji niż kochającego życie Francuza.

Czy ma to przełożenie na rzeczywistość? Oto wskaźnik samobójstw w krajach Europy. Podane liczby to liczba samobójców na 100 tysięcy mieszkańców w ciągu roku (dane Światowej Organizacji Zdrowia na 2012 rok).
W słonecznej Grecji, Włoszech lub Hiszpanii faktycznie współczynnik samobójstw należy do najniższych. Ale już francuskie umiłowanie do wina i dobrego jedzenia nie przekłada się na wyjątkowo rzadkie występowanie samobójczych myśli. We Francji jest dwukrotnie więcej samobójców niż w Wielkiej Brytanii.

Niestety, Polska należy do grona krajów ze znaczącym współczynnikiem samobójstw. Niechlubnie brylują Litwini, Rosjanie i Węgrzy.

Źródło: http://polimaty.pl/2016/10/samobojcze-mysli-europy/#more-6706

Afryka w liczbach

-75% Afryki leży na wysokości od 300 do 2000 m n.p.m
-Średnia wysokość kontynentu wynosi 658 m n.p.m
-Najwyższy szczyt, Kibo ma 5895 m n.p.m i leży w masywie wulkanicznym Kilimandżaro
-Niemal 1/4 powierzchni zajmuje największa pustynia świata- Sahara
-Afryka leży na 2 półkulach, północnej i południowej
-Czad, jezioro położone na południu Sahary, zależnie od pory roku zmienia swoją powierzchnię. Od 7 tyś km2 do 26 tyś. km2
-Co roku w Afryce rodzi się ponad 30 mln dzieci
-Średnia gęstość zaludnienia w Afryce wynosi 37 osób/km2
-40% ludności Afryki żyje w miastach
-W Afryce używa się ponad 1000 języków
-W rolnictwie pracuje około 80 % mieszkańców
- Stąd pochodzi około 50% światowej produkcji diamentu i 33% produkcji złota

Mleko - prawda, czy mit

Picie mleka zmniejsza ryzyko osteoporozy

Prawda: Mleko i napoje mleczne są najlepszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia. Oprócz tego tłuszcz mleczny jest nośnikiem witaminy D, która sprzyja odkładaniu się wapnia w kościach.

W krajach o najwyższym spożyciu mleka jest największa zachorowalność na osteoporozę

Prawda: Ale nie jest to wina mleka tylko zachodniego stylu życia, czyli palenia papierosów, picia alkoholu, otyłości, braku ruchu, wysokiego spożycia soli, fosforu oraz tłuszczów nasyconych. Układ kostny zwiększa swoja masę i gęstość do ok. 30 roku życia. W tym czasie trzeba zażywać jak najwięcej ruchu, aby obciążane wysiłkiem kości wzmacniały się. Tłusta dieta, z nadmiarem sodu pochodzącego z soli oraz fosforu zawartego np. pod postacią kwasu ortofosforowego w coca-coli powoduje wypłukiwanie wapnia z kości. Dodatkowo picie alkoholu i palenie papierosów przyspiesza demineralizację układu kostnego.

Mleko powinny pić tylko dzieci

Fałsz: Dzieci szczególnie potrzebują wapnia, białka oraz witamin zawartych w mleku do budowy rosnącego organizmu. Jednak wapń jest usuwany z naszych kości i wbudowywany na nowo przez całe życie. Dzieje się tak pod wpływem hormonów: parathormonu i kalcytoniny. W okresie menopauzy stężenie hormonów ulega zachwianiu, dlatego ważne jest wysokie spożycie wapnia pochodzącego z mleka i napojów mlecznych.

W Polsce więcej osób ma alergię na truskawki niż na mleko

Prawda: Mleko jest najczęściej bardzo dobrze tolerowane przez ludzi. Alergia na mleko jest zjawiskiem rzadkim, dotyczy głównie dzieci i mija z wiekiem.

Dorośli nie trawią mleka

Fałsz: Większość dorosłych ludzi dobrze toleruje mleko. Niektórzy dorośli cierpią na niedobór lub brak enzymu, laktazy, który trawi laktozę do glukozy i galaktozy. Mówimy wtedy o nietolerancji laktozy objawiającej się bólami brzucha, wzdęciami i biegunki po spożyciu mleka. Jeśli obserwujesz u siebie podobne objawy zastąp mleko napojami fermentowanymi, które nie zawierają laktozy, a mają podobne do mleka prozdrowotne właściwości

Żaden inny gatunek nie pije mleka innego gatunku

Prawda: Racja, podobnie jak żaden inny gatunek nie je produktów zbożowych, gotowanego mięsa czy ryb oraz nie pije kawy i herbaty. Wzorując się na diecie nawet najbliższych nam genetycznie małp naczelnych, z pewnością nie zapewnimy sobie zdrowia. Budowa układu pokarmowego oraz zapotrzebowanie na składniki odżywcze są różne u poszczególnych zwierząt. Nie wszystko, co służy innym gatunkom jest dobre dla nas i odwrotnie.

Mleko wspomaga odchudzanie

Prawda: Mleko o obniżonej zawartości tłuszczu pomaga spalać kalorie i zapobiega spadkowi masy mięśniowej podczas odchudzania.

Lepiej brać tabletki z wapniem lub jeść inne produkty zawierającej ten pierwiastek niż pić mleko

Fałsz: Wapń pochodzący z mleka i jego przetworów jest najlepiej przyswajany spośród występującego we wszystkich produktach żywnościowych. Kazeina oraz zasadowy odczyn mleka, sprzyja wchłanianiu się wapnia z przewodu pokarmowego, a witamina D uczestniczy we wbudowywaniu go w kości. W warzywach zawierających wapń np. fasoli, obecne są substancje antyodżywcze, takie jak błonnik czy saponiny, które blokują wchłanianie się tego pierwiastka. Wapń z tabletkach również jest bardzo słabo przyswajany, ze względu na zbyt niskie pH przewodu pokarmowego.

Kazeina zawarta w mleku jest szkodliwa dla zdrowia

Fałsz: Jest to dość powszechna opinia, choć nie ma żadnych naukowych podstaw.
Kazeina to białko mleka, bardzo wartościowe i wykorzystywane przez organizm jako materiał budulcowy. Ulega ono całkowitemu strawieniu do pojedynczych aminokwasów, które są następnie wchłaniane w przewodzie pokarmowym.

Mleko smakowe jest zdrowsze od soku

Prawda: Jeśli twoje dziecko akceptuje tylko słodkie napoje, możesz podsunąć mu mleko smakowe. Co prawda również zawiera cukry proste, ale jest bogate w białko, minerały i witaminy niezbędna do budowy młodego organizmu.

Nie trzeba gotować mleka UHT

Prawda: Mleko utrwalane za pomocą metody wysokich ciśnień (Ultra High Pressure) jest bezpieczne i pozbawione szkodliwych drobnoustrojów, dlatego można pić je bez wcześniejszego gotowania.

Mleko służy urodzie

Prawda: Mleko zawiera witaminę A, która jest silnym antyutleniaczem chroniącym skórę przed przedwczesnym starzeniem się. Składniki mineralne takie jak cynk czy miedź wzmacniają włosy i paznokcie.

Mleko to jeden z najbogatszych w składni odżywcze produktów

Prawda: Mleko i przetwory mleczne są cennym źródłem dobrze przyswajalnego białka, oraz wapnia, a tekże fosforu, potasu, magnezu, cynku, miedzi, witaminy A, D oraz witamin z gr. B.

Mleko zakwasza żołądek i powoduje zgagę

Fałsz: Mleko ma odczyn alkaliczny (zasadowy), dlatego neutralizuje kwaśny odczyn żołądka i jest wskazany przy nadkwasocie.


Maja
Źródła  http://polki.pl/dieta-i-fitness/zdrowe-odzywianie,mleko-prawda-i-mity,10364160,artykul.html

http://www.sprint.radom.pl/artykuly/czytaj/42/mleko-podczas-odchudzania-czy-to-dobry-pomysl

Numery na jajkach

Niektórzy sklepikarze skarżą się, że część klientów nie chce kupować stemplowanych jaj - ludzie myślą, że na jajkach wybijane są daty ich trwałości. Wielu klientów reklamuje jajka, jako nieświeże od... kilku miesięcy ( np gdy widzą cyferki 24 07)!

 

Rząd cyfr i literek na jajkach, to nic innego jak identyfikator producenta, i to nieraz z dokładnością co do numeru kurnika! Obecnie wszystkie jajka  trafiające do sklepów muszą być oznakowane. Na razie wyjątek mogą stanowić wyłącznie jajka do sprzedaży bezpośredniej, czyli z chowu przydomowego. Jednak w sklepie każde jaj musi być oznakowane. Pierwszy znak określa sposób hodowli kur niosek. Jaja od kur hodowanych ekologicznie mają oznaczenie 0, od kur o chowie wolno-biegowym - 1, ściółkowym ( w kurniku) - 2, w klatkach - 3. Kolejne oznaczenia to symbol kraju produkcji jaj - w przypadku polski PL. Następne liczby to weterynaryjny numer identyfikacyjny fermy.. Dwie pierwsze oznaczają województwo, w którym działa ferma. Dwie kolejne cyfry określają powiat w którym istnieje ferma. Kolejne dwie cyfry określają zakres i rodzaj działalności - dla fermy jaj konsumpcyjnych jest to 13, a na przykład dla sprzedaży bezpośredniej - 56. Ostatnie cyfry to już numer producenta.

Maja
Źródła http://www.womkat.edu.pl/files/standaryzacja/grupa25/m.domagala/jak_czyta_etykiety_na_jajach.html
 http://www.kronika.beskidzka.pl/index.php3?wiecej=tak&menu=specjalne&id=412

Rtęć

Rtęć jest znana od bardzo dawna. Ślady metalicznej rtęci znaleziono w egipskich grobach datowanych na 1500 rok przed Chrystusem. Na Dalekim Wschodzie szeroko stosowano ją w medycynie, włącznie z leczeniem złamań kości. Alchemicy uznawali rtęć za materię pierwotną (materia prima), z której można uzyskać wszystkie inne metale przez zmieszanie w odpowiednich proporcjach z siarką. Jest to jeden z rzadszych pierwiastków na Ziemi. Występuje głównie w postaci rud, chociaż można też znaleźć rtęć w postaci czystego metalu. Co ciekawe, otrzymywanie rtęci z najpopularniejszej rudy (cynober – siarczek rtęci, HgS) jest wyjątkowo proste – wystarczy ogrzewać ten związek w obecności tlenu z powietrza. Dawniej rtęć była nazywana żywym srebrem.
Nazwa ta przetrwała w symbolu pierwiastka. Hg to skrót od „hydrargyrum”, czyli „wodne srebro”. W wielu językach jej nazwa pochodzi od rzymskiego boga handlu, Merkurego, znanego ze swojej ruchliwości i szybkości. Naszych przodków fascynował wysoki ciężar właściwy rtęci. W Azji bogacze mieli w domach małe baseny wypełnione rtęcią, bawiąc się leżeniem na niej. Prawie wszystkie znane wtedy metale też pływały na powierzchni rtęci. Wyjątkiem było złoto. Oczywiście rtęć służyła nie tylko do zabawy. Były termometry rtęciowe, barometry, manometry. Stosowano ją także w stomatologii (amalgamaty, czyli stopy rtęci z innymi metalami). Sporo rtęci i jej związków stosuje się w procesach produkcyjnych, głównie przy otrzymywaniu chloru i sody kaustycznej (NaOH), a w mniejszych ilościach jako katalizatora. Używano jej dawniej także do wydobywania złota metodą amalgamatową.

Maja
Źródła:  http://gosc.pl/doc/2422503.Rtec-Mity-i-prawdy
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rt%C4%99%C4%87

Sen

Sen – stan czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego, cyklicznie pojawiający się i przemijający w rytmie dobowym, podczas którego następuje zniesienie świadomości i bezruch.
Długość snu u poszczególnych zwierząt znacznie się różni. U żyraf wynosi on 2 godziny na dobę, a na przykład u nietoperzy 20 godzin na dobę. U niektórych zwierząt (pingwiny, foki, delfiny, psy) półkule mózgowe śpią na zmianę. Objawia się to zamknięciem oka przez śpiącą półkulę. Foki śpią w ten sposób, żeby wynurzać się w celu zaczerpnięcia powietrza.
Zapotrzebowanie na sen u ludzi zależy od wieku, przy czym generalnie im młodsza jest osoba, tym więcej snu potrzebuje. U noworodka i małego dziecka sen jest podzielony na kilka części – u osoby dorosłej natomiast taki podział raczej nie występuje.
Zapotrzebowanie na sen jest też cechą indywidualną, zależną od genów. Zwykle dorosłe osoby potrzebują około 6-8 godzin pełnego snu na dobę. Mózg nastolatków podlega jednak znaczniejszym zmianom i prawdopodobnie wymagają one przynajmniej 9 godzin snu na dobę, do efektywnego funkcjonowania.


Skutki braku snu przez 24 godziny:

• Układ immunologiczny zaczyna tracić wydajność. Produkuje coraz mniej białych krwinek, wskutek czego gwałtownie wzrasta niebezpieczeństwo zachorowania.
• Zmniejsza się zdolność zapamiętywania (o 40%) – przy dwudziestoczterogodzinnym braku snu może dochodzić do błędów w przetwarzaniu sygnałów.
• Następuje odczuwalne zakłócenie rytmu produkcji męskiego hormonu płciowego (testosteronu) i jego żeńskich odpowiedników (estrogenów). Powstaje ich niedobór.
• Produkcja glukozy spada o sześć do jedenastu procent. Organizm nie otrzymuje przez to dostatecznej ilości energii – czas reakcji ulega podwojeniu. Człowiek ma wrażenie, że rzeczywistość przyspiesza.

Skutki braku snu przez 36 godzin:

• Drastycznie spada szybkość reakcji: organizm jest czterokrotnie wolniejszy niż po przespanej nocy.
• Mocno wzrasta gotowość do podjęcia ryzyka. Przyczyną tego stanu rzeczy jest silniejsze ukrwienie ośrodków nagrody i przetwarzanie emocji w mózgu, którego nie hamuje już centrum kontroli.
• Światło dnia wydaje się zbyt intensywne, odgłosy brzmią nienaturalnie głośno. W tej fazie braku snu występują często nudności. Symptomy są podobne do tych, które towarzyszą migrenie.

Skutki braku snu przez 48 godzin:

• Obraz jest rozmazany, pole widzenia mocno ograniczone, organizm traci panowanie nad swoimi procesami, a czas reakcji ulega wydłużeniu. Objawy po 48 godzinach braku snu odpowiadają tym, jakie ma się przy zawartości 1,5 promila alkoholu we krwi.
• Organizm nie jest już w stanie szybko rozkładać kwasów. Dochodzi do przekwaszenia z objawami przypominającymi reumatyzm. Mięśnie i stawy przesyłają do mózgu sygnały bólu.
• Cukier, zamiast w energię, często zostaje przez organizm zamieniany w tłuszcz.
• Dochodzi do wadliwego przetwarzania informacji ze skórnych receptorów zimna. Wewnętrzny termostat w mózgu, jądro okołoramieniowe, sygnalizuje wtedy spadek temperatury, wywołując dreszcze.

Brak snu przez 72 godziny i dłużej:

• Utrata poczucia rzeczywistości i depersonalizacja (przekonanie, że jest się kimś innym).
• Spada zdolność rozpoznawania kolorów. Pojawiają się halucynacje. U dużej liczby osób nie śpiących od trzech dób pojawia się złudzenie kapelusza – na wysokości czoła odczuwa się pierścieniowaty uścisk wokół głowy.
• Pojawia się mikrosen – tzw. sen sekundowy. Wykonywana akurat czynność jest mimowolnie przerywana i przez chwilę trwającą maksymalnie do sześciu sekund człowiek patrzy w próżnię. W tym czasie fale mózgowe układają się we wzór typowy dla fazy normalnego snu.
• Zaopatrzenie mięśni w substancje odżywcze jest mocno ograniczone, co powoduje lekkie drżenie i uczucie odrętwienia rąk i nóg. Z powodu niebezpieczeństwa wystąpienia zapaści wywołanej zmęczeniem nie należy podejmować większych wysiłków.

Maja
Źródła https://pl.wikipedia.org/wiki/Sen 
 http://studentswatch.pl/wykresy/pokaz-wykresy/56f3f614-0da0-45f6-be42-745e2ef8ba2c